Mijande Wonen is druk bezig allerlei huurwoningen in Vroomshoop te verduurzamen. Betere isolatie, betere sanitaire voorzieningen, zonnepanelen op het dak. In rap tempo worden vele woningen op de toekomst voorbereid. Ook in Den Ham vinden dergelijke verbeterprojecten plaats. Het sociale woningbestand maar ook het particuliere woningbezit is over het algemeen in onze dorpen van een prima niveau.
Hoe was dat in vroegere tijden? Velen van ons hebben wel eens foto’s gezien van de krotwoningen die ten tijde van de veenontginning werden bewoond. In 1906 werd nog gemeld dat er toen nog minstens 139 plaggenhutten en een menigte houten keten stonden rond en in Vroomshoop. Wie het boek De Winterkraaien van Aar van de Werfhorst nog eens ter hand neemt, of de theatervoorstelling heeft bezocht, herkent dat beeld van toen vast wel.
Toch was er ook toen al sprake van een vorm van sociale woningbouw. Want al in 1863, zo’n vijf jaar na het ontstaan van Vroomshoop, zorgde vervener Salomonson (wonend in het Vierzonenhuis) ervoor dat er 14 arbeiderswoningen werden gebouwd aan de Oranjestraat en Vriezenveenseweg. En in 1911 kreeg aannemer Haverkort opdracht zes woningen te bouwen, en korte tijd erna bouwde hij vijf dubbele woningen erbij voor eigen rekening aan het zogenaamde Haverkortsweggetje.
Daarmee was de woningnood nog lang niet de wereld uit en zeker niet de woningarmoede. De in 1915 opgericht woningbouwvereniging Beter Wonen bouwde 38 huizen aan de Nieuwstraat en de toenmalige Eikstraat. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de vaart er pas in toen de Gemeentelijke Woningstichting werd opgericht.
Ook het particuliere woningbezit was lang niet op peil. Want zelfs in 1962 nog besloot de toenmalige gemeente Den Ham vele woningen onbewoonbaar te verklaren. Het betrof liefst 22 woningen aan de 1e, 2e en 3e Blokweg, Dorpsstraat, Flierdijk, Geerdijk, Kolenmieten, Nieuwstraat, Noorderweg , Russenweg en Tonnendijk. Er waren vele redenen waarom een woning kon worden afgekeurd. Voor een woning aan de 1e Blokweg werden bijvoorbeeld de volgende argumenten opgevoerd:
De vloer ligt te laag ten opzichte van het erf, het privaat voldoet niet, onvoldoende daglicht in slaapvertrek en bedsteden, de verdiepingshoogte is te gering, de woning is te vochtig, slechte dakbedekking, goten ontbreken, onvoldoende luchtverversing in de keuken, de afvoer voor het huishoudwater ontbreekt, er is geen aanrecht, een drinkwatervoorziening ontbreekt, de houten vloeren op de begane grond en van de zolder zijn slecht, ramen, deuren en kozijnen verkeren in slechte staat, de buitenmuur ter dikte van een halve steen is gescheurd en verzakt, de schoorsteen is bouwvallig, de woning biedt onvoldoende bescherming tegen temperatuursinvloeden, de woning verkeert in bouwvallige toestand.
Er waren enkele grensgevallen. Zo werd van een woning aan de Tonnendijk vermeld, dat deze te klein was voor een gezin, maar nog groot genoeg voor bewoning door twee personen. En van een aantal andere panden werd gesteld dat die met wat extra onderhoud nog in redelijk bewoonbare staat konden worden gebracht.
Vroeger was alles beter? Ik dacht het niet…