“Dit boekje behoort aan mij
Zo lang ik hoop te leven
…….*) is mijn naam
van mijn vaderlijke stam gegeven.
Den Ham is de plaats
waar ik ter wereld kwam.”
Zo begonnen de meeste Poesie- of Poëziealbums waarin kleine gedichten of versjes van ouders, familie, vrienden en kennissen werden verzameld. Je diende met iemands poëziealbum met veel respect en zorg om te gaan! Veel, vooral meisjes van ongeveer vier tot twaalf jaar, vroegen aan bekenden of zij een bladzijde wilden schrijven in hun boekje. Dikwijls namen zij het album mee naar school en leenden dit uit aan de meester of juffrouw (zo werden de leerkrachten toen nog genoemd) of vriendinnetjes of vriendjes om er een versje of gedichtje in te schrijven. Daarbij werden ook alle versieringen aangebracht met z.g. Poesieplaatjes of eigen gemaakte tekeningen.
Ik lag in mijn tuintje en sliep
Toen was er een engel die riep:
“……*) je moet ontwaken,
om een versje voor …..*) te maken.”
De eerste exemplaren werden geïmporteerd uit Duitsland. Deze boekjes droegen het opschrift Poesie (Duits voor poëzie) album. Ruim 400 jaar geleden leven in Duitsland veel bereisde mannelijke studenten. Zij laten hun bijbels die zij bij zich hadden, signeren door medestudenten en professoren, vaak met een klein versje en handtekening. Als deze bijbels niet meer voldoen volgt een boekje met blanco bladzijden wat een heus statussymbool wordt. Het is een uiting van een gerespecteerde vriendschap.
Eind 18e eeuw wordt het gebruik ervan langzaam overgenomen door de vrouwen. Liefdespoëzie is de tendens. Aan het eind van de 19e eeuw hebben de meisjes het poëziealbum helemaal overgenomen.
Maar wie van de meisjes op genoemde leeftijd heeft nu nog een Poesie- of Poëziealbum? Zelfs mijn kinderen en kleinkinderen weten niet waar ik het hier over heb. Maar onder enkele meisjes, en sommige jongens, circuleren nu zogenaamde Vrienden- of Vriendinnenboekjes.
Ik raad naar de bedoeling van deze Vrienden- of Vriendinnenboekjes, maar het zou zo maar kunnen zijn dat er enige verbondenheid bestaat tussen de eigena(a)r(es) van het boekje en degene die er een versje in mogen schrijven; een gevoel van saamhorigheid, het gevoel dat je bij elkaar hoort!
Rijmen of dichten doen wij al door de jaren heen. Men spreekt van Rijm als twee woorden in de beklemtoonde lettergrepen een klankgelijkheid hebben. Waarschijnlijk is een Sonnet of Klinkdicht de bekendste. Maar we kennen ook nog een Rondeel en een Limerick. En wie heeft niet eens een Sinterklaasgedichtje gemaakt? Met Sinterklaasgedichten kun je iemands sport belichten. Maar ook voor hen die geen sport bedrijven, kun je een passende rijm opschrijven. En kun je niet rijmen dan is er tegenwoordig internet waar kant-en-klare gedichtjes op volgorde van onderwerp te vinden zijn.