19 – Mennigjeshave

Mennigjeshave was niet zomaar een aangenaam woonverblijf van de familie Van Rechteren. Aan het huis was de status van Havezate verbonden. Dat betekende dat de adellijke bewoner het recht had om als lid van de Overijsselse Ridderschap deel te nemen aan het provinciaal bestuur. In de Staten van Overijssel deelde de ridderschap de macht met de hoofdsteden Deventer, Kampen en Zwolle.

Zo liet Frederik Rudolf van Rechteren zich twee jaar na de aankoop van de Mennigjeshave in 1696 opnemen in de Ridderschap. Een havezate bood een edelman op deze manier de mogelijkheid om carrière te maken in de politiek en om overheidsfuncties te kunnen bekleden.

Veel havezaten vonden hun oorsprong in de Middeleeuwen. Als versterkte boerderijen of hoven dienden zij als woonplaatsen van de landadel. Mennigjeshave komt even na 1400 voor het eerst in de annalen voor.

In de Franse tijd ging de staatsrechtelijke betekenis van de havezate verloren; de adel maakte niet langer als vanzelfsprekend deel uit van het provinciaal bestuur. De erfgenamen van de familie Van Regteren verkochten het huis in 1834 voor afbraak. Alleen een boerderij op die plaats houdt de naam nog in ere.

Eerde en Azoelen
Havezaten kwamen voor in Oost- Nederland., de meesten in Salland. Het waren er ooit meer dan 75. De meeste zijn helaas verdwenen. In Dalfsen ligt nog het fraaie kasteel Rechteren en in Ommen havezate Eerde. Deze laatste lag in het schoutambt Ommen en viel formeel dus niet onder het gezag van “Den Ham“.

Toch weigerde Ridder Evert van Essen in de 14e eeuw het gezag van de landsheer, de bisschop van Utrecht te erkennen. Hij eigende zich de landerijen de omgeving van Eerde toe en maakte het de kooplieden op de Regge moeilijk. De bisschop en de IJsselsteden trokken vervolgens gezamenlijk tegen hem ten strijde en verwoestten zijn roofslot.

Ook zouden ze de versterkte plaats Azoelen bij de Ham met de grond gelijk gemaakt hebben. Over dat huis is bijzonder weinig bekend en ook nooit iets teruggevonden. De scoutinggroep van Den Ham-Vroomshoop is naar deze havezate vernoemd.

De havezate Eerde kwam later in het bezit van de familie Twickel uit Delden. In 1715 werd generaal Johan Warner van Pallandt eigenaar. Deze liet het nu bekende huis bouwen op een groots aangelegd park. Het bosrijke landgoed Eerde met zijn historische landschap Eerder Achterbroek en vele oude boerderijen staat tegenwoordig hoog op de ranglijst van unieke landgoederen in Europa.