13- Station en Stationskoffiehuis

De eerste trein in Nederland reed al in 1839, tussen Amsterdam en Haarlem. Pas in 1893 werd een plan ontworpen om een railverbinding aan te leggen tussen Almelo en Mariënberg. In eerste instantie waren er nog problemen over de ligging van het tracé – ook Den Ham wenste aangesloten te worden op de toekomstige spoorlijn – maar dat plan vond geen genade in de ogen van de minister.

Toen in 1904 eindelijk de schop de grond in ging, moest eerst de zachte veenlaag worden verwijderd en vervangen door zand dat gehaald werd uit het Zandstuvebos. De voormalige Koele van Ensing is ontstaan omdat de daar aanwezige zandlaag ook werd gebruikt als opvulling van de afgegraven veenlaag.

In 1904 werd de spoorbrug geplaatst over het Zwolse kanaal. Twee jaar later, op 1 oktober 1906, was het gehele baanvak Almelo-Mariënberg gereed, en werd de spoorlijn feestelijk in gebruik genomen. De totale lengte van het baanvak was 19 kilometer.
De stopplaatsen waren Mariënberg, Vroomshoop-Geerdijk, Den Ham-Vroomshoop, Boldijk, Friezenveen en Almelo. Er liepen vier treinen per dag. De treinen deden er 33 minuten over. Nu duurt het 37 minuten, maar vertrekt de trein vanuit Hardenberg via Mariënberg, Vroomshoop, Daarlerveen en Vriezenveen naar Almelo. Station Geerdijk is vervallen.

Het stationsgebouw
Het station met bijgebouwen, werd in 1905 gebouwd. Het is ontworpen door de bekende architect Cuipers.
Inmiddels is het stationsgebouw als zodanig niet meer in gebruik, en de kaartjes moeten uit de automaat op het perron worden gehaald. Maar de trein rijdt nog steeds en het karakteristieke gebouw werd van de sloop gered, gerenoveerd en is in particuliere handen beland.

Het Stationskoffiehuis
Twee jaar na de opening van de spoorlijn Almelo-Mariënberg werd vlakbij het nieuwe station een stationskoffiehuis gebouwd. Het is een kloek gebouw, vierkant met een plat dak en met een grote kelder onder het gebouw. Het heeft, mede door de verfijnde belijning rond de vensters, een voorname uitstraling.
In de vooroorlogse tijd werd het hotel vaak bezocht door vertegenwoordigers van agrarische producten die met de trein aankwamen, een fiets huurden bij het hotel en dan de boer opgingen met hun monsterkoffertje, om vervolgens de avond en nacht door te brengen in het hotel. In de mobilisatietijd werd aan de Luchtbeschermingsdienst afdeling Vroomshoop onderdak verleend.
Na de oorlog volgde een opleving van de activiteiten en het café werd druk bezocht. Zo had in 1949 de openbare school C. er onderdak, die bij de bevrijding zwaar was beschadigd. Rond 1950 konden de Vroomshopers in de grote zaal de danskunst beoefenen.
In 1951 vertrok de laatste hotelier, de heer Donderwinkel. In feite betekende dit het einde van de hotelfunctie in het monumentale pand. Een makelaarskantoor kocht later het meer dan 100-jarige pand, en slaagde erin de inpandige ruimten te verbouwen tot appartementen, die pasten bij de stijl van het huis.

Bijzonderheden

Vanaf de Julianastraat loopt er vlak langs het spoor een paadje naar het station. Dat is alleen voor voetgangers en fietsers te gebruiken, en zorgt voor een snelle verbinding naar de trein.

Sio
Tegenover het Stationskoffiehuis stond sinds 1938 speelgoedfabriek Sio (Speelgoed Industrie Overijssel). Een welkom begin van de industrialisering in Vroomshoop, want het veen bleek niet onuitputtelijk en de textiel geen zekere handel.
Vlakbij het station werden houten fabrieksloodsen gebouwd. Begin 1939 begon de fabriek te draaien en werd begonnen met het vervaardigen van houten kinderspeelgoed. Binnen tien jaar stond er een flink bedrijf en verlieten per dag duizenden verschillende soorten houten speelgoed de moderne fabriekshal. Veel kinderen zijn groot geworden met sio Mobilo en sio Montage. De ‘houten Meccano’ uit Vroomshoop sprak tot de verbeelding van velen.

In 1979 brandde de vestiging in Vroomshoop af. Omdat de vraag naar houten speelgoed sterk was teruggelopen, werd besloten om na het faillissement, begin jaren ‘80, geen doorstart te maken.

Baalderborg
Min of meer op de plek waar vroeger de fabriek stond, staat nu een gebouw van Baalderborg, een woonvorm voor mensen met een verstandelijke beperking.